Karpal tünel sendromu, median sinirin el bileğinde geçen dar tünel yapısı içinde sıkışması sonucu ortaya çıkan bir sinir sıkışması hastalığıdır. Bu tünelin içinden tendonlar ve median sinir birlikte geçer. Tünel içi basınç arttığında sinir sıkışır ve elde uyuşma, karıncalanma, güç kaybı ve ağrı ortaya çıkar.
Bu hastalık özellikle elini tekrarlayıcı işler için kullanan kişilerde sık görülür ve kadınlarda daha yaygındır.
Karpal Tünel Sendromunun Nedenleri
Karpal tünel sendromu çoğu zaman birden fazla faktörün birleşimiyle oluşur.
Tünel içindeki basıncın artmasına neden olan durumlar siniri sıkıştırarak şikâyetlere yol açar.
Başlıca nedenler:
- Uzun süreli bilgisayar ve mouse kullanımı
- Klavye ile yoğun çalışma
- El bileğini zorlayan tekrarlayıcı işler
- Titreşimli alet kullanımı (matkap, zımpara vb.)
- Bilek travmaları
- El bileği kırıkları ve bağ yaralanmaları
- Hamilelik döneminde sıvı artışı
- Tiroid hastalıkları
- Şeker hastalığı
- Romatoid artrit
- Kilo artışı
- Tendon kılıfı kalınlaşması
Bazı hastalarda belirgin bir neden bulunmayabilir.
Belirtiler
Karpal tünel sendromu tipik belirtilerle kendini gösterir:
Duyu ile ilgili belirtiler
- Başparmak, işaret ve orta parmakta uyuşma
- Parmaklarda karıncalanma
- Gece artan yanma hissi
- Sabahları el uyuşuk ve sert hissetme
- Eşyaları tutarken “elimin içi boşaldı” hissi
Ağrı
- El bileği ve avuç içinde ağrı
- Ön kola veya omuza yayılan ağrı olabilir
Güçsüzlük
- Kavrama gücünde azalma
- Eşyaları düşürme
- Başparmak kaslarında erime (ileri evrede)
Tanı
Tanı klinik muayene ve gerekli testlerle konur.
Fizik Muayene
- Tinel testi (sinire vurulduğunda karıncalanma)
- Phalen testi (bileğin bükülmesiyle uyuşmanın artması)
- Duyu ve kas gücü değerlendirmesi
Sinir İleti Çalışmaları / EMG
Tanıyı kesinleştirir.
- Sinir iletiminin yavaşladığını gösterir
- Hastalığın şiddeti belirlenir
Ultrason
- Tünel içi yapıları gösterir
- Sinir kalınlaşması görülebilir
Röntgen
- Kemik yapıyı değerlendirmek için gerekebilir (kırık/çıkık şüphesi)
Tedavi Yöntemleri
Tedavi hastalığın şiddetine göre planlanır.
1. Cerrahi Olmayan Tedaviler
a) Bilek Ateli (Gece Ateli)
- Gece kullanımı çok etkilidir
- Bileğin nötral pozisyonda tutulmasını sağlar
- Sinir üzerindeki basıyı azaltır
b) İlaç Tedavisi
- NSAID ilaçlar (ağrı ve iltihap azaltıcı)
- Bilek çevresine uygulanan kremler
c) Aktivite Düzenlemesi
- Klavye ve mouse ergonomisinin düzeltilmesi
- Tekrarlayıcı bilek hareketlerinin azaltılması
- Sık mola verilen çalışma düzeni
d) Fizik Tedavi
- Ultrason
- TENS
- Germe egzersizleri
- Sinir kaydırma egzersizleri (nerve gliding)
e) Kortizon Enjeksiyonu
- Belirgin rahatlama sağlar
- Ancak etkisi geçici olabilir
- Sık tekrarlanması önerilmez
2. Cerrahi Tedavi
Orta ve ileri derecede karpal tünel sendromunda, özellikle EMG’de belirgin sinir sıkışması varsa cerrahi tedavi önerilir.
Cerrahi yöntem:
Karpal Tünel Gevşetme Ameliyatı
- Daralmış tünelin tavanını oluşturan bağ kesilir
- Median sinir üzerindeki baskı ortadan kalkar
- Lokal, bölgesel veya genel anestezi ile yapılabilir
- Genellikle 10–15 dakika sürer
- Aynı gün taburculuk mümkündür
Ameliyat Sonrası
- İlk günlerde hafif ağrı olabilir
- El parmakları hemen hareket ettirilir
- 2–3 hafta içinde dikişler alınır
- 4–6 hafta içinde el fonksiyonları belirgin iyileşir
- Kas erimesi olan hastalarda iyileşme daha uzun sürebilir
Başarı oranı yüksektir ve hastaların büyük kısmında şikâyetler tamamen düzelir.
İyileşme Süreci
- Hafif vakalarda konservatif tedavi ile 2–8 haftada belirgin iyileşme
- Orta–ileri vakalarda ameliyat sonrası 4–12 hafta
- Kas erimesi olan hastalarda düzelme daha uzun sürebilir
Doğru ergonomi uygulanmazsa hastalık tekrar edebilir.
Korunma ve Öneriler
- Bilgisayar kullanımında bileği nötral pozisyonda tutmak
- Mouse değiştirerek daha ergonomik modeller kullanmak
- Klavye yüksekliğini doğru ayarlamak
- Sık sık mola vererek el–bilek egzersizleri yapmak
- Gereksiz bilek bükme hareketlerinden kaçınmak
- El gücü gerektiren işlere ara vermek
- Hamilelikte aşırı el yükünden kaçınmak
Bu adımlar hem iyileşmeyi hızlandırır hem de hastalığın tekrar oluşmasını engeller.