Tenisçi dirseği, dirseğin dış kısmındaki kemik çıkıntısına (lateral epikondil) yapışan kas ve tendonların aşırı zorlanması sonucu oluşan ağrılı bir durumdur. Aslında tenisle doğrudan ilişkisi olmak zorunda değildir. Bilek ve el ile tekrarlayıcı, kuvvet gerektiren hareketler yapan herkes bu rahatsızlığı yaşayabilir.
Bu hastalıkta, ön kol kaslarının dirseğe bağlandığı tendonlarda mikro yırtıklar ve dejenerasyon gelişir. Sonuç olarak dirseğin dış tarafında ağrı, hassasiyet ve güç kaybı görülür.
Tenisçi Dirseğinin Nedenleri
Tenisçi dirseği çoğunlukla tekrarlayıcı hareketler ve aşırı kullanım sonucu ortaya çıkar.
Başlıca nedenler:
- El bileğiyle sürekli kavrama ve sıkma hareketleri
- Tornavida, çekiç, makas gibi aletleri sık kullanma
- Bilgisayar mouse’u ile uzun süre çalışma
- Raket sporları (özellikle yanlış teknikle)
- Boya yapma, bahçe işleri
- Ağırlık kaldırma
- El bileğini yukarı kaldıran kasların aşırı zorlanması
Bazı durumlarda net bir travma olmadan yavaş yavaş gelişebilir.
Risk Faktörleri
- 30–60 yaş arası olmak
- Mesleki yüklenme (kuaförler, kasaplar, marangozlar, tesisatçılar)
- Raket sporları
- Tekrarlayıcı işlerde çalışma
- Zayıf ön kol kasları
- Uygun olmayan çalışma ergonomisi
Tenisçi Dirseği Belirtileri
Tenisçi dirseğinin en yaygın belirtileri şunlardır:
- Dirseğin dış tarafında yakıcı veya sızlayıcı ağrı
- El sıkarken, kavrama sırasında ağrının artması
- Bileği yukarı kaldırma hareketinde zorlanma
- Nesneleri kaldırırken güçsüzlük
- Ağrı bilekten ön kola ve dirseğe yayılabilir
- Parmakları açıp kaparken hassasiyet
Ağrı genellikle zamanla artar ve günlük aktiviteleri kısıtlayabilir.
Tanı
Tanı, klinik muayene ile kolayca konur.
Fizik Muayene
- Dirsek dış kısmında hassasiyet
- Bileği dirençli kaldırmada ağrı
- Kavrama gücünde azalma
- Dirsek eklem hareketlerinin değerlendirilmesi
Görüntüleme
Genellikle gerekmez, ancak bazı durumlarda kullanılabilir:
- Ultrason: Tendon hasarını gösterebilir
- MR: Tedaviye dirençli olgularda değerlendirme
- Röntgen: Kemik çıkıntısı veya eklem sorunlarını ekarte etmek için
Tenisçi Dirseği Tedavisi
Tenisçi dirseği çoğu zaman cerrahi gerektirmeden iyileşir. Tedavide amaç, tendonlardaki yükü azaltmak, dokuyu iyileştirmek ve ağrıyı kontrol etmektir.
1. İstirahat ve Aktivite Düzenlemesi
- Ağrıyı artıran tekrarlayıcı hareketler azaltılır
- El-bilek yükü geçici olarak kısıtlanır
- Ergonomi düzenlenir
2. Soğuk Uygulama
- Günde 2–3 kez 15 dakika
- İltihaplanmayı ve ağrıyı azaltır
3. İlaç Tedavisi
- NSAID’ler (ağrı ve iltihap azaltıcı ilaçlar)
- Topikal jel veya kremler
4. Fizik Tedavi ve Egzersiz
Tenisçi dirseğinde en etkili yöntemlerden biridir.
İçerir:
- Eksantrik ön kol kas egzersizleri
- Germe egzersizleri
- Derin doku masajı
- Ultrason, tens, lazer tedavisi
- Kas kuvvetlendirme programı
- Manuel terapi
5. Dirsek Bandı – Epikondilit Bandı
- Tendon üzerindeki stresi azaltır
- Günlük aktivitelerde ağrının azalmasına yardımcı olur
6. Enjeksiyon Tedavileri
Ağrı geçmezse uygulanabilir:
Kortizon Enjeksiyonu
- Kısa vadede etkili
- Sık uygulanmaz; tendon zayıflığına neden olabilir
PRP (Platelet Rich Plasma) Enjeksiyonu
- Kişinin kendi kanından elde edilen iyileştirici faktörler tendon içine verilir
- Uzun vadede daha doğal iyileşme sağlar
Kuru İğneleme
- Kas ve tendon gerginliğini azaltabilir
7. ESWT (Şok Dalga Tedavisi)
- Tendon yenilenmesini uyarır
- Kronik olgularda oldukça etkilidir
8. Cerrahi Tedavi
Genellikle son seçenektir ve diğer tedavilere yanıt alınamadığında uygulanır.
Cerrahi seçenekler:
- Hasarlı tendon dokusunun temizlenmesi
- Gerekirse tendonun yeniden bağlanması
- Açık veya artroskopik yöntemle yapılabilir
Ameliyat sonrası iyileşme süreci 6–12 haftadır.
Tenisçi Dirseği İyileşme Süreci
- Hafif vakalarda birkaç hafta içinde düzelme olabilir
- Kronik vakalarda iyileşme 3–6 ay sürebilir
- PRP ve fizik tedavi ile süreç hızlanır
- Ergonomiye dikkat edilmezse tekrar etme ihtimali vardır
Korunma ve Öneriler
- Tekrarlayıcı bilek hareketlerini azaltmak
- Çalışırken doğru teknikleri kullanmak
- Ergonomik ekipman ve mouse kullanmak
- Ön kol kaslarını düzenli güçlendirmek
- Aşırı yüklenmeden kaçınmak
- Dirsek bandı kullanmak
Bu önlemler hem iyileşmeyi hızlandırır hem de tekrar oluşumunu engeller.